Мамлекеттик салык кызматынын жаңы дайындалган жетекчиси Алмамбет Шыкмаматовдун ЭТТНды жоюу жана дегеле ишкерлердин салык жүгүн азайтуу зарылчылыгы тууралуу билдирүүсү бүгүн Жогорку Кеңештин комитет жыйынында айтылды. Бул бийликтин бизнес менен болгон мамилесин калыбына келтирүү үчүн жасалып жаткан кадам болуп саналат. 

Шыкмаматовдун Жогорку Кеңештин жыйынында айтылган сөздөрү мурдагы салыктык көзөмөлдү күчөтүүгө басым жасалган риторикадан кескин айырмаланып турат. Ал өз сөзүндө салыктык түшүүлөрдүн көбөйүшү дайыма эле экономикалык өсүштү көрсөтө бербестигин баса белгиледи. Жаңы жетекчинин айтымында, реалдуу экономика – бул бюджет дагы, калк дагы бир убакта гүлдөп турганы. Бюджет өсүп, бирок эл кыйналса, муну экономикалык өсүш деп айтууга болбойт. Бул сөз чындыгында мурдагы Министрлер кабинетинин башчысы Акылбек Жапаровдун катуу фискалдаштыруу саясатына каршы келет. 

Мамлекеттик салык кызматынын башчысынын билдирүүсү кыргыз бийлигинин бизнес-коомчулук менен өз ара аракеттенүү форматын кайра карап чыгуу жана жаңылоо максатын көрсөтүп турат. 

Президенттин командасы бизнестин тынчсыздануусун кабыл алгандай. 

Мындай мамиленин кошумча ырастоосу пресс-катчы Садыр Жапаровдун реакциясы болду. Парламентте Алмамбет Шыкмаматов менен анын тикелей жетекчисинин ортосундагы курч талкуудан бир нече сааттан кийин жакында эле Министрлер кабинетинин төрагасынын биринчи орун басары болуп дайындалган Данияр Амангелдиев дайындалды. 

Садыр Жапаров пресс-катчысы аркылуу Министрлер кабинетине: “Салыктар эл үчүн ашыкча жүк болуп калбашы керек!”, - деп билдирди.

Башкача айтканда, президент Садыр Жапаровдун командасы ишкерлер арасында топтолуп калган нааразычылыкты билет жана бул мамилени оңдоону көздөөдө. Ал эми бул жерде Алмамбет Шыкмаматов бийлик менен бизнестин ортосундагы “тынчтык көгүчкөнүнүн” ролун аткарып жатат. 
Өзүнүн либералдык көз карашы, оппозициядагы узак карьерасы менен белгилүү болгон Шыкмаматов президенттик команданын көпчүлүктүн, анын ичинде бизнесмендердин маанайын сезүүгө умтулгандардын өкүлү. Анын билдирүүсүндө бийлик мамлекеттик органдардын бизнес менен иштөөгө болгон мамилесин кайра карап чыгууга ниеттенүүдө. Атап айтканда, өз ара аракеттенүүнүн жазалоо мүнөзү өнөктөштүккө негизделгенге өзгөрөт.
"Акчабардын" жеке булактары маалымдагандай, Мамлекеттик салык кызматынын жаңы жетекчиси экономикалык маселелер боюнча "соттор бизнес менен болгон талаш-тартыштарда мамлекеттин тарабын албоого тийиш" деген так позицияны карманууда. Ал мындай иштер маңызы боюнча гана каралышы керек деген ойдо.

Бул адилеттүү мамиле жөнүндө бизнес үчүн дагы бир сигнал.
Шыкмаматовдун медиада жана социалдык тармактарда сүйлөгөн сөзүнө караганда, коомчулук бийликтин ниетин оң кабыл алды. Көпчүлүк жана бизнес өкүлдөрү мындай өзгөртүүлөр көптөн бери кечиккендигин белгилешти.
Бирок өзгөртүүлөр мамлекеттик аппараттын ичиндеги тирешүүлөр менен коштолууда. Министрлер кабинетинин башчысы жана анын орун басары Адылбек Касымалиев менен Данияр Амангелдиев Шыкмаматовдун демилгесине каршы чыгышты. Алар бул маселени ийне-жибине чейин изилдөө үчүн атайын түзүлгөн комиссиянын форматына өткөрүп, маселени бюрократташтырууга аракет кылышкан. 

Ага карабастан, президенттин колдоосу Мамлекеттик салык кызматынын жаңы башчысына кырдаалды оң жагына буруп, бизнеске жумшак мамиле жасоонун күн тартибин алдыга жылдырууга мүмкүндүк берди. Болуп жаткандарды мурдагы саясаттын аша чаап кеткендигин оңдоо катары бааласа болот, бул бизнестин олуттуу тынчсыздануусун жаратты. 

Министрлер кабинетинин мурдагы жетекчиси Акылбек Жапаровдун кызматтан кетиши, бийликте жаңы жүздөрдүн пайда болушу президенттик администрациянын мурдагы катаал мамиледен алыстап баратканынан кабар берет. 
Ишкерлер ашыкча салыктык басымга нааразы экенин көптөн бери билдирип келишет жана бийликтин жаңы стратегиясы топтолгон чыңалуудан арылуу үчүн кандайдыр бир “инструменти” болуп калышы мүмкүн. Ошол эле учурда Касымалиев менен Амангелдиев баш болгон Акылбек Жапаровдун мурунку командасынын өкүлдөрү мурдатан тандалып алынган саясаттын алкагында өз аракеттерин жүргүзүү зарылдыгын айтып, мурдагы багытты ачык эле коргоп келишет. 

Ал арада Мамлекеттик салык кызматынын башчысынын өз алдынча жүрүм-туруму жана анын түздөн-түз жетекчиси Данияр Амангелдиев менен ачык пикир келишпестиги бизнесте топтолуп калган терс көрүнүштөрдүн далили болуп калды. Бул терс көрүнүш, сыягы, азыр ашыкча “фискалдаштырууга” байланыштуу саясатты мурда демилгелеп, ишке ашырган конкреттүү адамдарга багытталган. Мына ушундан аша чаап кеткен, анын кесепеттерин азыркы администрация оңдоого аракет кылып жатат. Ал эми бүгүнкү күндө биз мурдагы башкаруу ыкмаларынан улам келип чыккан ишкерлердин нааразычылыгынын кандайдыр бир “саркындысына” күбө болуудабыз.

Ал эми буга бизнес гана нааразы эмес окшойт. Муну Шыкмаматовдун ЭТТНди ишке ашыруунун артында турган адамдарды жоопко тартуу маселесин көтөрүү ниетин билдиргени да айгинелейт.