Айлана-чөйрөнү коргоо жана экологиялык таза технологияларды ишке киргизүү дүйнөлүк тенденцияга айланууда. Кыргызстан да бул демилгелерге акырындык менен кошулууда. Жашыл экономиканын негизги элементтеринин бири зыяндуу газдарды азайтууга жана экологиялык абалды жакшыртууга көмөктөшүүчү электрдик унааларды колдонуу болуп саналат. 

Улуттук статистикалык комитеттин 2024-жылдын биринчи жарым жылдыгына карата маалыматы боюнча, Кыргызстанга жалпы суммасы 1,1 миллиард долларды түзгөн 71 миң 293 жеңил унаа импорттолгон. Анын 655и электромобилдер.

“Акчабар” Кыргызстандык сатып алуучулар арасында кайсы маркадагы электромобилдер көбүрөөк суроо-талапка ээ экенин билүү үчүн “Унаа” мамлекеттик мекемесине кайрылды. Маалыматка ылайык, жыл башынан июнь айынын аягына чейин Кыргызстанда 9 маркадагы электромобилдер катталган. Ошол эле учурда Кыргызстандын электромобилдер рыногунда кытайлык бренддер басымдуулук кылган. Nissan үлгүсүндөгү унаадан башкасынын баары Кытайда өндүрүлгөн.

Мындан тышкары, акыркы 1,5 жыл ичинде (2023-жылдын январынан 2024-жылдын июнь айына чейин) BYD үлгүсүндөгү автоунаалар Кыргызстанга - 904 даана, Volkswagen - 495 даана, Zeekr - 337, Weltmeister - 249, Honda - 221, Changan - 139 жана FAW - 100 алынып келинген. 

Ошентип, 2023-жылы эң актуалдуу болгондор BYD, Volkswagen жана Zeekr болсо, бул жылы BYD (1), Changan (2) жана FAW (3) орунду ээлеген. 

Бул унаалардын айрымдары Орусияга жөнөтүлгөнү менен калктын кызыгуусу күч алууда. Бүгүнкү күндө Кыргызстанда электромобилдердин баасы 15 миң доллардан башталат. Мисалы, BYD Dolphin 2024 - 19,5 миң долларга, Volkswagen ID.6 Crozz 2024 - 31,3 миң долларга, 30 мүнөттө кубатталган Zeekr 001 Restyling Кыргызстандын рыногунда 54 миң долларга, ал эми Zeekr X компакт кроссовери 347 миң долларга сатылууда. 

Электромобилге өтүүнү каалагандар үчүн банктар аларды сатып алуу үчүн атайын жашыл кредиттик линияларды сунушташат. Кызыгы, алар үчүн насыянын чендери кадимки автокредиттерге караганда көбүнчө 1% төмөн. Мындай программаларды “Айыл Банктан”, “Дос-Кредобанктан”, Мбанктан жана “Бакай Банктан” тапса болот. Ошондой эле, электромобилдерди лизингге алса болот.

Эске салсак, 2024-жылдын март айында президент Садыр Жапаров электромобилдердин ээлерине жеңилдиктерди, ошондой эле кубаттоо инфраструктурасын өнүктүрүүнү караган мыйзамга кол койгон. Тактап айтканда, мындай унаалардын ээлери жашыл мамлекеттик номурларга ээ болушат, бул аларга өзгөчө артыкчылыктардан, анын ичинде жол эрежесин бузгандыгы үчүн айып пулдун көлөмүн азайтууга жана каттоого кеткен чыгымдарды кыскартууга мүмкүндүк берет.
Ошондой эле, Кыргызстанга электромобилдерди бажы алымсыз киргизүү режими 2025-жылга чейин узартылды. Бул унааларды кубаттоо станцияларынын тармагын өнүктүрүү пландары менен бирге экологиялык таза транспортко суроо-талапты стимулдаштырууга жана өлкөдөгү экологиялык абалды жакшыртууга тийиш. 

Буга чейин Түштүк Кореянын Эл аралык кызматташтык агенттиги (KOICA) менен Экономика министрлиги мамлекеттик органдардын жана “Кыргыз почтасы” ААК компаниясынын автопарктарын электромобилдерге өткөрүү мүмкүнчүлүгүн карап жатканы айтылган. Мындан тышкары, электр заряддоочу станцияларды орнотуу жана түштүк кореялык өнөктөштөрдүн электр транспортун өнүктүрүү боюнча тажрыйбасын берүү пландалууда. 

Ошол эле учурда, дүйнөлүк аренадагы бардык электр унааларынын ичинен “АВТОСТАТ” агенттигинин маалыматы боюнча, 2024-жылдын биринчи жарымында “Tesla Model Y” кайрадан эң көп сатылган (581,5 миң даана сатылган), бул өткөн жылдын ушул эле мезгилине салыштырмалуу 1,9%га көп. Андан кийин орунда 544,4 миң даана Toyota Corolla жана 498,1 миң Toyota RAV4 сатылган.