Кыймылсыз мүлккө инвестиция салуу Кыргызстанда да, башка өлкөлөрдө да акчаны үнөмдөөнүн эң ишенимдүү жолдорунун бири. Бишкектен 5-10 миң долларга батир алган учурду элестетсек, бул жомоктой угулат. Бүгүнкү күндө мындай акчага жер астынан унаа токтотуучу жай сатып алуу да күмөн болуп калды. Бул кыймылсыз мүлккө болгон баанын өсүшүн тастыктайт.  Кыймылсыз мүлккө акчаны салуу капиталды сактоонун жана көбөйтүүнүн эң популярдуу жана ишенимдүү жолдорунун бири. 

Батир сатып алуу - акчаны үнөмдөөнүн эң кеңири таралган варианты. Биринчиден, дээрлик бардык адамдар батир сатып алат. Бул инвестициялык инструмент түшүнүктүү жана баарына жакын. Экинчиден, батирлер ишенимдүү актив, анткени алар дайыма суроо-талапка ээ жана мындай активди оңой сатууга же ижарага берүүгө болот. Батирлер көбүнчө инвестициялардын башка түрлөрүнө караганда арзаныраак, ошондуктан көптөгөн адамдар бул вариантты инвестиция дүйнөсүнө идеалдуу биринчи кадам катары карашат.

Биринчи үйүн сатып алгандан кийин сатып кийин, көпчүлүк кайра жаңы үй сатып алууга умтулат. Тажрыйбага таянып, шаардын ар кайсы аймактарынан батирлерди тандап алышат, ал жерде баалар тез өсүп, кайтарымдуулугу жогору, инвестиция кызыктуу жана пайдалуу болушу мүмкүн.

Ошентип, бүтүмдөрдөгү ийгилик көп учурда ишеним берет жана адам кыймылсыз мүлккө ээ болуу артыкчылыктарын түшүнө баштайт. Квартира менчик объектиси гана эмес, ошондой эле аманаттарды көбөйтүү куралы.
Бир турак жай комплексинен бир нече батир алган сатып алуучулар бар, ошондой эле бир нече кабаттуу имараттын бир кабатын сатып алган учурлар да бар. Бирок мүлктөрдүн саны өскөн сайын, мынчалык чоң көлөмдөгү кыймылсыз мүлккө ээ болуу менен байланышкан суроолор жана татаалдыктар да көбөйүүдө.

Оңдоо, жасалгалоо, иретке келтирүү, эмеректер, тиричилик техникасы, коммуналдык төлөмдөр жана салыктар - бул мындай батирлердин ээси эмнени камсыз кылышы керек экендигинин толук тизмеси эмес, эгерде алардын бир нечеси болсо, анда суроолордун саны мүлктүн санына көбөйтүлөт жана аны бир адам көтөрө албайт.

Көптөгөн батирлерди же турак жай объекттерин башкаруу татаал жана кымбат болгондо, инвестициянын альтернативалуу варианттарын карап чыгуу зарыл. Кыймылсыз мүлккө инвестициялоонун окшош, бирок пайдалуураак жолу - бул коммерциялык кыймылсыз мүлк.

Көптөгөн кыргызстандыктар мындай инвестицияларды жакшы билишпейт жана вариант катары көрүшпөйт. Бирок бул кыйла пайдалуу инвестициялык альтернатива болуп саналат, туруктуу киреше алуу мүмкүнчүлүгүн берет жана башкаруу үчүн көп учурда азыраак убакытты жана күч-аракетти талап кылат. 

Жөнөкөй сөз менен айтканда, коммерциялык кыймылсыз мүлк - бул бизнес үчүн колдонулган имараттар жана жайлар. Адамдар жашаган батирлерден айырмаланып, мындай объекттер эмгек жана киреше табууга багытталган. Бизнестин ар кандай түрлөрү болгон сыяктуу эле, алардын муктаждыктарын канааттандыруу үчүн мындай жайлардын ар кандай түрлөрү бар. 

Мисалы, бул кеңселер гана эмес, дүкөндөр, кафелер, кампалар, устаканалар, павильондор, унаа жуучу жайлар, унаа тейлөө станциялары жана башка көптөгөн нерселер болушу мүмкүн. Ошондуктан коммерциялык кыймылсыз мүлктүн көп түрдүүлүгү аны турак жай кыймылсыз мүлкүнө караганда кеңири колдонулган инвестициялык куралга айлантат.

Бул анын жалгыз артыкчылыгы эмес: турак-жай кыймылсыз мүлкүнөн айырмаланып, сизге менчик ээси катары оңдоо жана жасалгалоо, эмерек жана тиричилик техникасы менен жабдуу, же ижарачы көчүп кеткен сайын аталган жайды жаңыртуу зарылчылыгы болбойт. Эреже катары, коммерциялык кыймылсыз мүлктү ижарачылар өздөрү муктаждыктарына ылайыкташтырышат жана бизнес концепциясына ылайык жасалгалашат. Алар ошондой эле ал жердин тазалыгына жана абалына өзгөчө көңүл бурушат, анткени бул түздөн-түз алардын фирмасынын имиджине жана кардарлардын кабылдоосуна таасир этет.

Мындан тышкары, көпчүлүк учурда ижарачылар оңдоого, коммуналдык кызматтарга жана кызмат көрсөтүүлөргө болгон бардык чыгымдарды өз мойнуна алышат, бул менчик ээсинин финансылык жүгүн кыйла азайтат. 

Ошондой эле, соода жана турак-жай кыймылсыз мүлктүн ортосундагы негизги айырмачылыктардын бири ижара мөөнөтү болуп саналат. Батирлерди ижарага алуу мөөнөтү көбүнчө бир жылды түзөт, бул ижарачынын жумушуна, окуусуна же жеке жагдайларына байланыштуу. Батирдин ээси үчүн бул кошумча түйшүк жаратышы мүмкүн - жаңы ижарачыларды табуу, эмеректердин жана тиричилик техникасынын эскириши, көчүп кеткенден кийин косметикалык оңдоо иштери жана көп учурда ижарачылардын алмашуусунан улам аталган жайдын бош калышы ж.б. 

Коммерциялык кыймылсыз мүлктө ижара мөөнөтү бир топ узагыраак, 3-5 жыл, кээде андан да көп. Себеби бизнес өнүгүү үчүн туруктуулукту талап кылат. Бизнес ийгиликтүү иштеши үчүн жайгашкан жерди таанып-билүүгө, туруктуу кардарларды тартууга жана трафикти жакшыртууга убакыт керек. Эч бир ишкер жогоруда аталгандарды жоготкусу келбейт, анткени жайгашкан жерди өзгөртүү олуттуу чыгымдарга жана жоготууларга алып келиши мүмкүн. Дал ушул себептен улам, ижара келишиминин мөөнөтү аяктагандан кийин да, тараптар аны узартууну туура көрүшөт.

Дегеле, коммерциялык жана турак-жай кыймылсыз мүлкүн салыштырып көрсөк, алардын ар биринин өзүнүн өзгөчөлүктөрү, артыкчылыктары жана кыйынчылыктары бар. Батирлер көбүнчө инвестициянын бул түрүнүн айкындыгынан улам тандалат. Бирок, бул башкаруу үчүн көбүрөөк убакыт жана күч-аракетти талап кылат, тез-тез алмашуу жана ижарачыларды табуу, оңдоо жана тиричилик маселелерин чечүү. Коммерциялык кыймылсыз мүлк, тескерисинче, көбүрөөк тандоону, жогорку жана туруктуу кирешени, техникалык тейлөөгө жана өнүктүрүүгө чыгымдарды, узак мөөнөттүү ижараларды жана туруктуу жана болжолдуу ижарачы мамилелерин сунуштай алат. Ошол эле учурда коммерциялык кыймылсыз мүлк рыноктун керектөөлөрүн жана келечегин көбүрөөк изилдөөнү жана түшүнүүнү талап кылат.