Жарыяланган
2024-23-12, 11:00Кыргызстанда электр энергиясын керектөөдө жаңы тарыхый максимум катталды. 11-12-декабрда суткалык керектөө 78,9 миллион киловатт-саат болсо, максималдуу кубаттуулугу 3612 мегаваттка жеткен. Бул өткөн жылдын рекордунан ашты, анда дагы катуу суукка карабастан, керектөө 73,37 миллион киловатт-саатты түзгөн.
Кыргызстандыктар жылытуу үчүн электр шаймандарын көбүрөөк колдонууда, бул энергетика системасынын жүгүн жогорулатат. Бирок айта кетчү нерсе, электр энергиясына болгон суроо-талап аба ырайынын сууктугуна байланыштуу гана эмес. 2024-жылы Кыргызстанда 100дөн ашык жаңы ишканалар ачылды. Бул өлкөнүн экономикалык өнүгүүсүнө түрткү берген олуттуу жетишкендик. Бирок, өнөр жай объектилери өздөрү өндүрүш үчүн активдүү энергия керектөөнү камтыйт.
“Ооба, анын олуттуу таасири бар. Быйыл өлкө өз ресурстарын пайдалануу менен керектөөсүн толук жаба албайт. Чакан ГЭСтер жана ири ГЭСтер али курулуш стадиясында, ишке киргизиле элек. “Азырынча биз импорттук электр энергиясына көз карандыбыз”, - деп билдирди “Акчабарга” Энергетика ардагерлеринин ассоциациясынын башкармалыгынын төрагасы Чоробай Акунов.
Ал белгилегендей, өлкө Казакстан, Өзбекстан жана Түркмөнстан менен электр энергиясын импорттоо боюнча келишимдерди түзгөндүктөн, Кыргызстанда энергияны иштеп чыгуу боюнча абал оор эмес. Бул жеткирүүлөр керектөөнүн учурдагы деңгээлине туруштук берүүгө мүмкүндүк берет.
Жаңы заводдор жана фабрикалар экономикага чоң салым кошууда: өндүрүштүн көлөмү көбөйүп, жумушчу орундар түзүлүп, экспорттук потенциал өсүүдө. Өнөр жай аймактарды гана өнүктүрбөстөн, мындан аркы өсүш үчүн туруктуу негиз түзүп, жарандардын жашоо сапатын жакшыртат.
Бирок, Чоробай Акунов ишканалардын керектөөсү өскөнүнө карабастан, негизги көлөм турмуш-тиричилик керектөөчүлөрүнөн келип жатканын баса белгилейт. Бул факт да өлкөнүн турмуш деңгээли жогорулагандыгын айгинелеп турат.
“Учурда ар бир үй-бүлө орточо эсеп менен 15 киловаттдан кем эмес электр энергиясын керектейт. Бул кир жуугуч жана микротолкундуу меш сыяктуу тиричилик техникасын колдонуунун көбөйүшүнө, ошондой эле үйлөрдү электр менен жылытууга өтүүгө байланыштуу, буга чейин мындай көрүнүштөр болгон эмес”, - деп белгилейт эксперт.
Бул өсүш экономика үчүн оң белги болуп саналат, бирок ал энергетика системасына жаңы милдеттерди да коюп жатат. Аларды чечүү инфраструктураны модернизациялоону, алдыңкы технологияларды киргизүүнү жана ресурстарды пайдалануунун натыйжалуулугун жогорулатууну талап кылат. Андыктан энергетиктер жабдуулардын көп иштеши кыска мөөнөттүк өчүрүлүүлөргө, ал тургай кымбат баалуу жабдуулардын иштен чыгышына алып келерин эскертишүүдө. Маселен, 250 мегаваттык трансформаторду алмаштыруу 1,5 миллион доллардан ашат жана бир жарым айга чейин убакытты талап кылат.
Токтогул ГЭСинин жана Нарындын төмөнкү каскаддарынын гидрогенераторлору максималдуу кубаттуулукта иштеп жатат. Токтогул ГЭСинин суткалык иштеп чыгаруусу 27,53 миллион киловатт-саатка жетүүдө.