Жарыяланган
2024-25-09, 18:12Автокредит - бул унаа сатып алуу үчүн берилген карыз, анда карыз алган адам түздөн-түз унаанын ээси болот, бирок кредит төлөнмөйүнчө унаа күрөө катары кала берет. Насыянын мөөнөтү - 3 айдан 60 айга чейин. Артыкчылыктары: колдонуунун толук эркиндиги жана жолдо жүрүүгө (пробег) чектөөлөр жок. Кемчиликтери: жогорку төлөмдөр жана ай сайын төлөнүүчү төлөмдөр.
Автоунааны кредитке сатып алуу - бул банк сунуштарын кылдат талдоону талап кылган жооптуу чечим. Кыргызстанда көптөгөн каржы институттары түрдүү шарттарда автокредиттерди сунушташат. “Акчабар” өлкөнүн алдыңкы банктарынын учурдагы сунуштарын талдап, кайсы жерден автокредит алуу эң пайдалуу экенин аныктады.
Унаа насыясын тандап жатканда, бир нече негизги параметрлерге көңүл буруу керек:
Насыянын суммасы: банк берүүгө даяр болгон минималдуу жана максималдуу сумма.
Мамлекеттик программалардын алкагында эң пайдалуу автокредиттер “Айыл Банк” жана “Элдик Банктан” деп айталы, алар минималдуу пайыздык чен менен эң жагымдуу шарттарды камсыз кылат, бирок автоунааларды тандоо өтө чектелүү. Стандарттык автокредиттер үчүн “Мбанк” пайдалуу пайыздык ченди сунуштайт. Доллар менен киреше алгандар үчүн “Кыргызкоммерцбанк” пайдалуу, ал эми “Бакай Банк” эмгек акы долбооруна же унаага насыя алуу үчүн жакшы тандоо.
“Айыл Банк” “ДТ Техника” ЖЧКсынан ата мекендик өндүрүштөгү автоунааларды жана коммерциялык унааларды сатып алууга жеке адамдарга 3 миллион сомго чейин жана уюмдарга 100 миллион сомго чейин 60 айга чейинки мөөнөткө 8% менен насыя берет.
Тактап айтканда, 2 миллион сомго чейинки насыя 20% алдын ала төлөм менен сатылып алынган транспорт менен камсыздалат, ал эми андан жогору суммалар үчүн кредиттин суммасынан 30% кошумча күрөө талап кылынат. Chevrolet жана ISUZU моделдери бар.
“Элдик Банк” жылына 8% менен “Chevrolet” жана “Isuzu” коммерциялык унааларын сатып алуу үчүн ушундай эле жеңилдетилген насыяларды сунуштайт. Насыянын суммасы бизнес үчүн 100 млн сомго чейин, жеке колдонуу үчүн 3 миллион сомго чейин. Насыянын мөөнөтү - 60 айга чейин, баштапкы төлөм - 20%.
Ошондой эле, кадимки автокредиттин алкагында “Элдик Банк” жылдык 21% пайыздык үстөк менен шарттарды жана күрөөнүн түрүн – автоунааны же кыймылсыз мүлктү тандоо мүмкүнчүлүгүн берет. Насыянын суммасы 250 миң сомдон 4 миллион сомго чейин өзгөрүп, алгачкы төлөм 30% түзөт.
Ошондой эле, “МБанк” жылдык 20% үстөк менен жана максималдуу насыянын суммасы 5 млн сомго чейинки автоунааларды насыялоону сунуштайт.
“Кыргызкоммерцбанк” өзгөчө доллар менен киреше алгандар үчүн жагымдуу шарттарды сунуштайт. Доллар менен чен жылдык 11%, сом менен 22%ды түзөт. Баштапкы төлөм 30%ды түзөт.
Эгерде сиз электромобилге ээ болгуңуз келсе, анда жылдык 20% үстөк пайызы жана 12 млн сомго чейинки насыянын “GREEN — ЭКОАВТО” программасын сунуштаган “Дос-Кредобанкты” карап көрүңүз.
Ислам каржылоо принциптерине ылайык, “ЭкоИсламикБанктан” да сунуш бар. Банктын үстөк пайызы жылына 11,7% ды түзөт жана бир жылдык каржылоо мезгили менен бул унааны тез сатып алууну пландаштыргандар үчүн өзгөчө пайдалуу.
"Керемет Банк" автокредиттерди жылдык 21% үстөк менен жана 10 миң сомдон 2 миллион сомго чейин насыя сунуштайт. Бул альтернативалык транспортту сатып алуучулар үчүн пайдалуу, анткени банк электр транспортун, анын ичинде мотоциклдерди жана велосипеддерди сатып алууга насыя берет.
“Бакай Банк” эмгек акы долбоорлорунун ээлерине жана электромобил сатып алууну каалагандарга жагымдуу шарттарды сунуштайт. Алар үчүн пайыздык чен 23%, ал эми үчүнчү жактар үчүн - 24%. Бул учурда насыянын максималдуу суммасы 7 миллион сомго жетиши мүмкүн. Белгилеп кетсек, гибриддик унааларды жана электромобилдерди сатып алуу үчүн пайыздык чен дагы 1%га төмөндөйт.
“Демир Банк” ошондой эле эмгек акы долбоорлоруна катышкан компаниялардын кызматкерлерине жеңилдетилген шарттарды сунуштайт. Пайыздык чен жылдык 22% (кадимки шарттарда 24%), баштапкы төлөм 30%ды түзөт.
Кыргызстандын автокредиттөө рыногунда жогоруда аталган банктардан тышкары ар кандай шарттары бар башка банктар да бар.
“Халык Банк” 1 миң доллардан 100 миң долларга чейинки насыяларды сом менен 22%, АКШ доллары менен 14%, баштапкы төлөм 20% менен берет. Бул чоң суммадагы кредит алууга мүмкүнчүлүгү бар жана чет элдик валютада кирешеси бар кардарлар үчүн кызыктуу болушу мүмкүн.
“Азия Банкы” 100 миң сомдон 2 миллион сомго чейинки насыяларды жылдык 23% үстөк менен жана 30% баштапкы төлөм менен берет.
“Бай Түшүм Банк” жылдык 23% менен 100 миң сомдон 5 миллион сомго чейин насыяларды сунуштайт. Алгачкы төлөм насыянын мөөнөтүнө жараша 20%дан 30%га чейин. Бирок банк Кытайдан, Өзбекстандан жана Орусиядан белгилүү бир жаштан жогорку автоунааларды сатып алууну каржылабайт, муну унаа тандоодо эске алуу зарыл.
Кыргызстанда автонасыя алуу үчүн ыңгайлуу шарттар бар, бирок лизинг варианты да бар, бул жерде пайыздык үстөктөр көбүнчө насыяга караганда төмөн. Лизинг төмөнкү пайыздык чыгымдар менен автоунааларды сатып алууга мүмкүндүк берет, бул аны бизнес жана юридикалык жактар үчүн жагымдуу кылат. Бирок, тилекке каршы, лизинг жеке адамдар үчүн азырынча жеткиликтүү эмес, бул транспорт каражаттарын сатып алуу үчүн бул куралды колдонууну каалаган жеке сатып алуучулар үчүн тандоону чектейт.
Эгерде сиз жеке ишкер болсоңуз, анда сиз үчүн Кыргызстандын банктарынан жагымдуу лизингдик сунуштар да жеткиликтүү.
Лизинг – лизинг берүүчү автоунааны сатып алып, аны лизинг алуучуга белгилүү бир мөөнөткө ай сайын төлөнүүчү төлөм менен пайдаланууга берген финансылык ижаранын бир түрү. Адатта, бир жылдан беш жылга чейин созулган келишимдин иштөө мөөнөтүнүн ичинде, сиз унаанын наркына, ижара мөөнөтүнө жана калдык наркына жараша ай сайын төлөмдөрдү төлөп турасыз.
Ижара боюнча ай сайын төлөнүүчү төлөмдөр, адатта, унаа насыясына караганда төмөн, бул айлык чыгымдарын төмөндөтүүнү каалагандар үчүн жагымдуу кылат. Бирок, кемчиликтер да бар. Сиз транспорт каражатын сатып алмайынча аны менчиктей албайсыз, бул сиздин укуктарыңыз менен иш-аракет эркиндигиңизди чектеши мүмкүн.
Белгилеп кетсек, 2024-жылдын 7-мартында жеке адамдарга унааларды лизингге алууга уруксат берген мыйзам долбоору кабыл алынганы менен банктар дагы деле мындай шарттарды сунуштабай келет.
“Элдик Банк” эң ыңгайлуу шарттарды сунуштайт, өзгөчө АКШ долларында каржылоону пландаган (жылына 9%дан 11%ке чейин) же сом менен акцияларды (16%дан) колдонгондор үчүн. Ири суммадагы лизингди сом менен издегендер же доллар менен каржылоону каалагандар “Айыл Банкты” да кызыктырат.
“Элдик Банк” каржылоо валютасын – сом же долларды тандоо мүмкүнчүлүгү менен жагымдуу лизинг шарттарын сунуштайт. Лизингдин суммасы 50 миң сомдон же чет элдик валютадагы эквивалентинен башталат, ал эми лизинг мөөнөтү алты жылга чейин жетиши мүмкүн.
Сомдогу стандарттык пайыздык чен бир аз жогору: өз салымыңыз менен 30% жана андан жогору - жылына 17%дан жогору, 20%дан 29,9%га чейин - 18%, 10%дан 19,9%га чейин - 19%.
АКШ долларында тарифтер жагымдуураак: алгачкы төлөмдүн өлчөмүнө жараша жылдык 9%дан 11%га чейин.
Ал эми 2024-жылдын 5-августунан 31-октябрына чейин күчүндө болгон сом менен акциялык пайыздык чен өзгөчө көңүлдү бурат. 30%дан өз салымыңыз менен ставка жылына 16%, 20% дан 29,9% - 17%, 10% дан 19,9% - 18% түзөт.
“Айыл Банк” турмуш-тиричилик, айыл чарба техникаларына басым жасаганы менен, жаңы, жеңил унааларды лизингге да берет.
Сомдогу пайыздык чендер лизингдин суммасына жана сиздин жеке депозитиңиздин өлчөмүнө жараша болот. Мисалы, 30% өздүк салымы менен 10 млн сомго чейинки суммага ставка жылына 18%, 20%дан 29%га чейин - 19%, 10%дан 19%га чейин - 20% түзөт.
10 миллион сомдон ашык суммалар үчүн тарифтер 1%га төмөндөйт. АКШ долларында тарифтер жылына 10%дан 13%га чейин өзгөрүп турат, ошондой эле лизингдин суммасына жана өз салымыңыздын өлчөмүнө жараша болот.
“ФинансКредит Банк” сом менен жылдык 23% үстөк менен бир жылдан беш жылга чейинки мөөнөткө лизингди сунуштайт. Өздүк салым лизингге алынган буюмдун наркынын 20% кем болбошу керек.
“Бай Түшүм Банк” 100 миң сом өлчөмүндө лизингди берет. Эски унаалар үчүн максималдуу сумма 3 млн сом, автосалондон жаңы унаалар үчүн 5 млн сом. Пайыздык чен жылына 23% дан башталат, ал эми лизинг мөөнөтү 3 айдан 60 айга чейин өзгөрүшү мүмкүн.
Алгачкы төлөм насыянын мөөнөтүнө жараша болот: 36 айга чейинки мөөнөткө - 20%дан кем эмес, 36 айдан жогору - 30%дан кем эмес. Банк бир катар талаптарды коюп жатат: сатылып алынган унаа Кыргызстандын аймагына киргизилип, бажыдан өтүшү керек, анын жашы 20 жаштан ашпашы керек.
Автонасыядагыдай эле Кытайда, Өзбекстанда жана Орусияда жасалган белгилүү бир жаштагы унааларды сатып алууга чектөөлөр бар.
