Ошентип, 2024-жыл аяктады. Быйылкы жыл адаттагыдай эле окуяларга бай болду. Бул жыл айрым кыргызстандыктар үчүн оор жыл болсо, башкалары үчүн ийгиликтүү жыл катары эсте калды. “Акчабар”  ЕАЭБ өлкөлөрүндө 2024-жылы психологго баруу  канчалык жеткиликтүү экенине саресеп салды.  

Болжолдуу баа катары биз АКШлык адиске сессияга 100 доллар алдык – бул улуттук валютанын курсу жарандардын жыргалчылыгына кандай таасир этээрин баалоого мүмкүндүк берген ыңгайлуу көрсөткүч. Мунун кандай байланышы бар? Кыргызстан өзүнүн экспорту көбөйгөнүнө карабастан, импортко көз каранды өлкө бойдон калууда. Ошого жараша сомдун бекемделиши же алсызданышы долларга байланган кызматтарды же товарларды сатып алуу мүмкүнчүлүгүбүзгө түздөн-түз таасирин тийгизет.

2023-жылдын декабрь айында доллардын сомго карата курсу 89 сомду түзсө, 2024-жылдын аягында 1 доллар 87 сомго чейин күчөгөн. Валюта биз үчүн 2,24%га арзандады. Төмөндөө учурунда, жыл ортосунда доллар 84,74 сомго чейин төмөндөгөн. Бирок доллардын төмөндөшү да терс таасирин тийгизет, ошондуктан Улуттук банк көзөмөлдөп турат.

Ошентип, бир жыл мурун 100 доллар 8 миң 900 сом болсо, азыр 8 миң 700 сомду түзөт. Америкадан келген адис менен сеанс кыргызстандыктарга арзаныраак түшөт.

Евразиялык экономикалык биримдикте Кыргызстан өз позициясын сактап кала алган жалгыз өлкө эмес. 2024-жылдын башында доллардын армян драмынын курсу 1 доллар 405,2 болсо, жылдын акырына карата драм бир аз бекемдеп, 1 доллар 396,06 драмга жеткен. Ошентип, психологго баруу үчүн, америкалык баалар боюнча, жыл башындагыдан бул өлкөдө сеанс 2,25% төмөн болмок.

Бирок Беларуста абал тескерисинче болуп чыкты. 2023-жылы беларус рублинин курсу 1 долларга 3,1932, 2024-жылы 3,4216 рублди түзгөн. Натыйжада, ал жерде чет элдик адистин кызматы негизинен 7% кымбаттады. Мурда 100 доллар үчүн 319,32 беларус рублин төлөй алсаңыз, азыр 342,16 рублди түзөт.

Казакстанда Белоруссиядагыдай эле улуттук валютанын куну түшүп кетти. 2023-жылы казак теңгеси 457,63 долларды түзсө, 2024-жылы анын курсу 514 теңгеге чейин көтөрүлгөн. Бул Америкадагыдай ставкасы бар психологдор Казакстанда да кымбаттап кетти дегенди билдирет. Башкача айтканда, 12%га, же 51 миң 400 теңгеге кымбаттады. Жалпысынан Казакстанда психологго мурункуга караганда бир аз көбүрөөк төлөш керек болот.

Орустар өз өлкөсүндө доллардын курсу канчалык тездик менен өсүп жатат деп кооптонушканына карабай (айтмакчы, ал жакта 100 рублдан ашты), ал жакта абал бир аз жакшыраак. 2023-жылы рублдин курсу 1 долларга 91,969, 2024-жылы 99,6125 рублди түзгөн. Бул өлкөнүн валютасынын 8% өсүшүнө алып келди. Ага ылайык, мурда 100 доллар турган психологдун сеансы үчүн 9 миң 196,9 рубль төлөнсө, эми 9 миң 961,25 рубль төлөө зарыл. 

2024-жыл ЕАЭБ өлкөлөрүнүн экономикасында ар түрдүү тенденцияларды көрсөттү: Кыргызстан менен Армения өз валюталарын бекемдеди, ал эми казак, беларусь жана орус валюталары алсырап, долларга негизделген кызматтар кымбаттады. Бирок, психологдун баасы биримдиктин ар бир өлкөсүндө ар кандай экенин эстен чыгарбоо керек. Ал эми Кыргызстанда АКШдан келген адистин баасы арзан гана болбостон, республика боюнча бир сессиянын орточо баасы 40%дан ашык төмөн.