Ата мекендик компания түрк логистикалык компаниясына 200 миң доллардан ашык карыз болуп, телефон чалууларга жооп бербей жатат. “Акчабарга” бул тууралуу “Miss project International heavy transport” компаниясынын өкүлдөрү кайрылышты. Аталган компания Балыкчы шаарында “Кыргыз Винд Систем” компаниясы куруп жаткан шамал электр станциясы үчүн шамал турбиналарын ташуу менен алектенет.

2022-жылы “Кыргыз Винд Систем” Балыкчы шаарында биринчи шамал станциясын курарын жарыялаган. Долбоордун башталышында компания коомчулуктун көңүлүн буруп, капиталын көбөйтүп, Кыргыз фондулук биржасынын сайтына отчетторду жарыялап жана ЖМКларга акы төлөнүүчү макалаларды жайгаштырган.

2024-жылдын сентябрь айында “Кыргыз Винд Системдин” башкы директору Асан Сыдыков жергиликтүү телеканалдын бирине тартылып, компаниянын ишмердүүлүгүн көрсөткөн. Журналисттер турбиналардын биринчи бөлүктөрүн курулуш аянтчасына жеткиргенин тарткан. Бирок “Акчабар” тактагандай, техниканын биринчи партиясы жеткирилгенден кийин ишканада олуттуу көйгөйлөр жарала баштаган.

2024-жылдын август айында “Кыргыз Винд Систем” түркиялык “Miss Project International Heavy Transport” логистикалык компаниясы менен Түркиядан шамал энергиясы үчүн жабдууларды жеткирүү боюнча келишим түзгөн. Транзакция 137,4 миң доллар болгон. 

Макулдашуунун шарттары төмөнкүдөй болгон:
Биринчи жөнөтүү: 1 турбиналык мунара (16 тонна), жуманын аягына чейин жеткирүү, төлөм - 30 миң 65 доллар + кран кызматы үчүн 859 доллар.

Экинчи жөнөтүү: 2 турбиналык мунара (16 жана 30 тонна), 10 күндүн ичинде жүктөө, төлөм - 107 миң 372 доллар + кран кызматы үчүн 2 миң 470 доллар.

“Биздин компания биринчи унаа толтурулган жүктү 2024-жылдын 2-августунда, калган үчөөнү 10 күндөн кийин жүктөгөн. Келишимге ылайык, акыркы үч унааны жүктөгөндөн кийин кардар, “Кыргыз Винд Систем” ишканасынын башкы директору Асан Садыков он күн бою күн сайын 10 миң доллар төлөп турушу керек болчу”, - деп жазган чет элдик компаниянын өкүлү Назима Балтабай катында.

Бирок, биринчи унаада эч кандай маселе жаралбаса да “Кыргыз Винд Систем” акча төлөбөй калган. Кардар компания жүктүн баары ордунда болмоюнча төлөмдөрдү жүргүзбөй турганын билдирген. Назима Балтабайдын айтымында, бул келишимдин шарттарына, дегеле транспорт тармагындагы төлөмдөрдүн жалпы принциптерине карама-каршы келет.

“Биз Асан Сыдыковго күнүгө кат жазып, чалып турчубуз, тил табышалы дедик, сүйлөшүүлөргө даяр болчубуз, бирок ал байланышкан жок, андан кийин такыр кат жазбообузду өтүндү”, — деп белгиледи логистикалык компаниянын өкүлү.

Ал арада калган товарлар Бакудагы кампада калган. Андан соң “Кыргыз Винд Систем” түркиялык компаниянын башкы директорунун өкүлү менен байланышкан. Жыйынтыгында “Miss Project International Heavy Transport” компаниясы менен компаниянын өкүлүнүн сүйлөшүүлөрүнөн кийин төлөмдөр жүргүзүлгөндөн кийин бирден унаа жөнөтүү чечими кабыл алынган. Андан кийин “Кыргыз Винд Систем” 25 миң доллар төлөп, Бакудагы үч машинанын бири Балыкчыга кетип, калган экөө кийинки акча которууну (транш) күтүп калышкан. 

Бирок окуя муну менен эле аяктаган эмес. Биринчи унаа аталган жерге келгенден кийин жергиликтүү компания калган жүк Бакуда калбаса, унааны бажыдан өткөрүү же бажылык тариздөө мүмкүн эместигин билдирген.

“Калган эки унааны “Кыргыз Винд Систем” акчаны которбосо, жөнөтпөйбүз дедик. Бирок унаа 15 күн мурун бажыдан өткөнүн бажы органдарынан билдик, Балыкчыдагы унаа 15 күн мурун бажыдан өткөн жана кардар жүктү түшүрбөй коюуга эч кандай себеп жок. Андан соң Асан Сыдыковго бир нерселерди иреттеп, унаабыздагы товарларды түшүрүүнү сурандык, бирок ал баш тартты”, — деп түшүндүрүштү компаниядан.

Ошентип, түрк компаниясынын унаасы Кыргызстанда бир ай бою кармалып турду. Бул өз кезегинде кошумча чыгымдарга жана ташуучу тарабынан республикада болуу шарттарын мажбурлап бузууга алып келген. Мындан ары чыгашаларды жана көйгөйлөрдү болтурбоо үчүн унааны өзүбүз түшүрүүнү чечтик.

“Биз укук коргоо органдарын чакырып, жүктү түшүрүү үчүн кран жалдаганбыз, бирок Асан Садыков анын жүгү экенин айтып, түшүрбөөгө аракет кылды. Анын Түркиянын жаранын кармап, бажыдан өткөн товарларды түшүрүүгө тыюу салууга укугу жок болчу. Бул жагдайга байланыштуу консулдукка жана тышкы соода бөлүмүнө арыз менен кайрылдык. Конкреттүү чечим кабыл алынбаганы менен биздин кайрылуулар архивде сакталуу, - деп белгилешти компаниядан.

Кырдаалга ошол кезде Кыргызстандын Жашыл энергетика фондунун директору болуп турган Кундус Кырбашева кийлигишкен.

“Ал бизден күтө турууну суранып, кырдаалды жеке өзү чечүүгө убада берген, бирок бир дагы жолу чалып, жазган эмес. “Мен фондго кат да жибергем, бирок ал жоопсуз калды”, - дейт компаниянын өкүлү.

Кийинчерээк Кундус Кырбашева Жашыл энергетика фондунун директорлугунан кеткен, компанияга эч ким кайрылган эмес.

“Miss project International heavy transport” юрист жалдап, расмий арыз менен кайрылган, бирок юридикалык жактардын реестринде көрсөтүлгөн дарек жараксыз болуп чыккандыктан, кат “Кыргыз Винд Системасына” келген эмес. Азыр компаниянын маалыматтары жана тиешелүү документтер прокуратурага өткөрүлүп берилди.

Белгилей кетсек, бул иликтөөнүн жүрүшүндө “Кыргыз Винд Системасы” ишканасынын ташуучуга болгон карызынын суммасы 57,1 миң долларды, ал эми унаанын токтоп турганы үчүн айыптын суммасы 146,2 миң долларды түзгөн.

“Акчабар” “Кыргыз Винд Системасы” ишканасы менен байланышууга аракет кылды, бирок Юстиция министрлигине каттоо документинде көрсөтүлгөн номурлар иштебей жатат. Буга кошумча компаниянын веб-сайты да иштебей калган жана Кыргыз фондулук биржасынын сайтындагы соңку отчет компаниядагы белгисиздиктен кабар берет.

Компаниянын 2024-жылдын үчүнчү кварталы үчүн каржылык отчетунда 1 миллион 820 миң сом зыян келтирилген. Компаниянын нөлдүк дүң кирешеси бар. Кошумчалай кетсек, башка операциялык иштер боюнча чыгашалар кирешелерден 1,64 млн сомго, ал эми операциялык эмес иштерден 185 миң сомго көп болгон.