Кыргызстандын темир жолдорун өнүктүрүү – мамлекет үчүн эң чыгымдуу демилгелердин бири болуп, миллиарддаган инвестицияларды талап кылат жана каражаттардын кайтарымы ондогон жылдарга созулат. Ошого карабастан бийлик өлкөнүн тарыхында биринчи жолу темир жол тармагында мамлекеттик-жеке өнөктөштүк (МЖӨ) долбоорун – «Трансевразиялык каттам» аттуу долбоорду ишке киргизди. Анын баасы 3 миллиард долларды түзүп, Макмал айылынан Каракол шаарына чейинки темир жол линиясынын курулушун карайт. Долбоордун оператору «Кыргыз темир жолу» мамлекеттик ишканасы болуп, ал америкалык All American Rail Group Global Infrastructure Partner LLC консорциуму менен иш алып барат. Бул долбоорду ишке ашыруу боюнча келишимге өкмөт өкүлдөрү, «Кыргыз темир жолу», МЖӨ борбору, инвесторлор жана АКШ элчилигинин кызматкерлери кол коюшту.

All American Rail Group (AARG) – салыштырмалуу жаш компания, 2022-жылдын ноябрында түзүлгөн. Бирок анын курамына темир жол объектилерин долбоорлоо, куруу жана башкаруу жаатында адистешкен эл аралык компаниялар кирет. AARG өзүнүн билдирүүсүнө ылайык, анын адистери 3 миңден ашык долбоордун үстүндө иштешкен, алардын катарында дүйнөнүн ар кайсы өлкөлөрүндөгү ири темир жол магистралдары жана жүргүнчү терминалдары да бар.

Бирок баары анчалык бир тараптуу эмес. Биринчи кезекте көңүл буруучу маселе – инвестициянын көлөмү, компания бул долбоорго 3 миллиард доллар салууну пландап жатат. Бирок бул жол өзү эмне үчүн керек? Чынында, бул өтө чоң жол бөлүгү (карталардагы маалыматка ылайык, болжол менен 540–580 чакырым – автордун билдирүүсү), анын экономикалык пайдалуулугу күмөн жаратат. Бул долбоор Кытай-Кыргызстан-Өзбекстан темир жолу жана Каракол аэропорту менен интеграцияланса гана белгилүү бир мааниге ээ болушу мүмкүн. Бирок ошол учурда да анын өзүн-өзү актоосу көп жылдарга созулат.

Бирок суроо жараткан нерсе жалгыз гана долбоор эмес, аны ишке ашырууну көздөп жаткан компания да болуп жатат. Биринчиден, консорциум ишин жакында эле баштаганын эске алуу керек, анда мындай ири долбоорду каржылоого каражатты кайдан алган? Экинчиден, эгерде компания капиталынын көлөмүн ушунчалык деңгээлде өстүрө алган болсо жана бул инвестиция ага кыйынчылык жаратпаса, анда эмне үчүн анын өзүнүн кеңсеси жок?

All American Rail Group Global Infrastructure Partner LLC компаниясынын расмий баракчасында, адаттагыдай эле, эң ылдый жагында анын дарегин табууга болот.

Компания Ричмонд шаарында, 8922 FM 359 Road дарегинде жайгашкан. Бул кадимки көрүнүш, бирок Google карта аркылуу текшергенде кызыктуу жагдай пайда болот.

Маселе мына мында: бул даректе чындыгында эле чоң имарат жайгашкан, жана бул логикалуу көрүнөт. Бирок Google маалыматтарына ылайык, бул имарат Texas Biotechnology Inc. компаниясына таандык. 

Бул компания өзүн төмөнкүчө сүрөттөйт: «Texas Biotechnology Inc. табияттын мүмкүнчүлүктөрүн пайдаланып, айыл чарба, экология, адам жана жаныбарлардын саламаттыгы сыяктуу ар кандай тармактар үчүн өнүмдөрдү жана кызматтарды иштеп чыгат. Биз микробиология, биотехнология жана тиешелүү биологиялык илимдердин ыкмаларын жана тажрыйбаларын колдонуп, айыл чарбадагы маанилүү көйгөйлөрдү чечүү үчүн текшерилген чечимдерди иштеп чыгабыз. Биздин изилдөөлөр топурактын абалын жакшыртуу, табигый процесстерди бөгөттөгөн химиялык заттарды ажыратуу, түшүмдүүлүктү жогорулатуу жана азык заттардын сиңүүсүн жакшыртуу жаатында жүргүзүлөт».

All American Rail Group Global Infrastructure Partner LLC компаниясынын Texas Biotechnology Inc. менен так кандай байланышы бар экени азырынча белгисиз. Бирок эгерде мындай байланыштар чын эле бар болсо, анда «Трансевразиялык каттам» аркылуу кандайдыр бир изилдөөлөр жүргүзүлбөйт деп кантип ишенимдүү айтууга болот? Анткени коопсуз жер семирткичтерди өндүрүү үчүн аларды кылдаттык менен текшерүү талап кылынат.

Мындан тышкары, консорциумдун веб-сайтында жетекчилер тууралуу эч кандай маалымат жок, жана жалпы жонунан даректен жана консорциумдун курамына кирген компаниялардын тизмесинен башка эч нерсе таба албайсыз.

Эгерде биолаборатория тууралуу божомолдорду четке каксак да, All American Rail Group Global Infrastructure Partner LLC курамына кирген компаниялар дагы суроо туудурат. Мисалы, All American Track, Inc. компаниясы "Губка Боб" мультфильминдеги белгилүү каармандын жанында, океандын түбүндө жайгашкандай таасир калтырат.

Андан да кызыгы, Facebook баракчасын текшерсек, ал 2013-жылы түзүлгөн. Бирок биринчи жарыялаган маалыматы болгону 6 жылдан кийин гана чыккан.

Ошондой эле баракчанын билдирүүлөрүнө ылайык, ар бир жарыяланган маалыматта ачык көрүнүп турган ката бар. Жалпысынан, баракчанын мазмуну ар кандай мотивациялык цитаталардан, жол куруу иштеринин сүрөттөрүнөн, фитнес-залдын жарнамаларынан, ошондой эле сапаты начар видеолордон турат. Бул видео материалдар iPhone'до тартылганына карабастан азыркы стандарттарга жооп бербейт.
Салыштырып көрөлү: Кыргызстандагы регионалдык суу канал мекемесинин баракчасы мындан алда канча сапаттуу көрүнөт. Бул 3 миллиард долларлык долбоорго инвестиция салган консорциумдун мүчөсү болгон компаниянын олуттуу шек жаратканын көрсөтүп турат.

Экинчи компания – USCEM Group. Биринчи эле көзгө урунган нерсе – Google'да бул компанияны издеп жатканда, издөө системасы автоматтык түрдө «USCEM Group» эмес, «USM Group» деп издөөнү сунуштайт.

Экинчиден, бул компания тууралуу интернеттеги бардык шилтемелер «Трансевразиялык каттам» долбоору тууралуу жаңылыктардагы аталышы гана. Ошол эле учурда алардын расмий сайтында компаниянын мурунтан эле 40 жылдан бери иштеп келет жана инженердик иштерден тартып айыл чарбага чейин кеңири кызматтарды көрсөтөт деп көрсөтүлгөн.

Дагы бир кызыктуу учур: McHale & Associates, Inc. компаниясынын кеңсеси боюнча. Алар дарегин көрсөткөнү менен, Google карта аркылуу ал жерди айланып чыкканыбызда имараттын ичинде бул компаниянын кеңсеси бар экенин ырастаган эч нерсе табылган жок. Бирок бул Ричмонддогу кеңсеге тиешелүү. Эгерде Ноксвиллдеги кеңсени карасак, анда 2023-жылкы картада алардын чынында эле өзүнүн аты жазылганын да көрүүгө болот.

Бирок Mi International жана Blue Group International LLC компанияларынын кеңселерин такыр тапкан жокпуз. Баарынан кызыгы, бул компаниялардын веб-сайттарынын түзүлүшү дээрлик окшош, муну менен алар жөн гана бар болуу үчүн жасалгандай таасир калтырат. Ал эми башка маалымат булактары боюнча, жалгыз эле All American Track компаниясынын кошумча ресурстары бар.

Таң калычтуу дагы бир жагдай: OCCRP маалымат базасында бул компаниялардын ичинен болгону экөөсү – McHale & Associates, Inc. жана Blue Group International LLC гана катталган. Мындан тышкары, Blue Group International LLC Флоридада кыймылсыз мүлккө ээ, бирок расмий түрдө Техас штатында жайгашкан деп көрсөтүлгөн. Чындыгында, ал жакта мындай компания жок (Автордун билдирүүсү).